Ponieważ pojawiły się już takie określenia jako rodzina zastępcza spokrewniona, rodzina zastępcza niezawodowa i zawodowa, pora wyjaśnić, iż polskie prawo przewiduje następujące formy rodzin zastępczych:

Rodzina zastępcza spokrewniona - mogą nią być dziadkowie lub rodzeństwo dziecka,

Rodzina zastępcza niezawodowa - tworzą ją osoby niespokrewnione, lub spokrewnione, ale nie będące dziadkami lub rodzeństwem dziecka czyli np. rodzeństwo rodziców biologicznych dziecka. Taka rodzina może przyjąć w tym samym czasie od 1 do maksymalnie 3 dzieci, a przyjęcie każdego dziecka wymaga jej uprzedniej zgody. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci. Podstawą umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej niezawodowej jest orzeczenie Sądu.

Rodzina zastępcza zawodowa - tworzona przez osoby niespokrewnione. Taka rodzina zawiera z organizatorem pieczy zastępczej tj. Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) umowę i jest zobowiązana do przyjęcia w tym samym czasie max. do 3 dzieci. Taka rodzina otrzymuje wynagrodzenie za swoją pracę. Okres pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych.

Pogotowie rodzinne:
Rodzina zastępcza zawodowa może również pełnić funkcję pogotowia rodzinnego, w którym dziecko przebywa nie dłużej niż 4 miesiące, (w przypadkach określonych ustawą okres może być przedłużony do 8 miesięcy) i jest przyjmowane:
na podstawie orzeczenia sądu;
w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną;
na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku określonym w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego może odmówić, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przyjęcia dziecka:
jeżeli łączna liczba umieszczonych w tej rodzinie dzieci przekroczy 3;
powyżej 10. roku życia doprowadzonego przez Policję lub Straż Graniczną.
W przypadku przyjęcia dziecka bez orzeczenia sądu, pogotowie rodzinne w ciągu 24 godzin informuje o tym właściwy sąd, starostę oraz ośrodek pomocy społecznej.
Rodziny specjalistyczna
Rodzina zastępcza zawodowa może też pełnić funkcję rodziny specjalistycznej, w której umieszczane są w szczególności:
dzieci posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;
dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich;
małoletnie matki z dziećmi.
W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej nie można w tym samym czasie umieścić dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Rodzinny dom dziecka działa na podstawie zawartej z PCPR umowy i ma obowiązek przyjęcia jednocześnie do 8 dzieci. Tu również wypłacane jest wynagrodzenie jak dla rodziny zastępczej zawodowej, a okres prowadzenia rodzinnego domu dziecka wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych.