Po pierwsze - przemyśl swoją decyzję W pierwszej kolejności musisz dobrze przemyśleć swoją decyzję. Zastanów się jaka jest twoja wiedza o zadaniach i roli rodziców zastępczych i jakie są twoje motywy do podjęcia się tego zadania. Co trzeba przede wszystkim przemyśleć: Ile czasu dziecko może być w rodzinie zastępczej? W szczególności trzeba sobie uświadomić, że rodzina zastępcza ma pomóc dziecku dając mu poczucie bezpieczeństwa i przynależności w najtrudniejszym dla niego okresie. Rodzina zastępcza często ma charakter czasowy tj.: trwa do momentu powrotu dziecka do rodziny biologicznej o ile ta upora się ze swoimi problemami. Co za tym idzie rodzina zastępcza często musi współdziałać z rodziną biologiczną zapewniając dziecku kontakt z jego rodzicami biologicznymi. Jeżeli jest bowiem choć cień szansy, ze dziecko wróci do swoich rodziców, to utrzymywanie kontaktów pomiędzy dzieckiem, a rodziną biologiczną jest dla niego bardzo ważne, lub trwa do momentu zakończenia procesu adopcyjnego i wówczas rolą rodziców zastępczych jest przygotowanie dziecka do tego procesu i współpracowanie z rodzina adopcyjną Może być też tak, że rodzice biologiczni zostaną prawomocnie pozbawieni władzy rodzicielskiej, a dziecko nie zostanie zakwalifikowane do adopcji. Wówczas rodzina zastępcza pełni swoją rolę, aż do ukończenia przez dziecko pełnoletniości lub nawet do ukończenia 25 roku życia jeżeli się uczy. Jak przyjęcie dziecka wpłynie na twoją rodzinę? – czy jesteś gotowy na postawienie wszystkiego na głowie – przeczytaj nasze historie, Czy jesteś gotowy współpracować z urzędami i Sądami? Bycie rodzicem zastępczym to również konieczność współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Sądem i Ośrodkiem Adopcyjnym. Jeżeli rozważasz zostanie rodziną zastępczą pamiętaj, że tak jak przy planowaniu rodziny decydujesz się na wielkie wyzwanie, w którym nie ma nic pewnego, tak samo decydując się na rodzicielstwo zastępcze decydujesz się na podróż w nieznane. Nie da się wszystkiego przewidzieć i zaplanować. Nie uchronisz się przed wątpliwościami, niepewnością i błędami. Dlatego bardzo ważne jest, aby pamiętać, że każda rodzina zastępcza jest otaczana opieką i wsparciem, ale jeszcze ważniejsze jest aby z tej pomocy korzystała. Po drugie - PCPR, dokumenty, badania i wstępna akceptacja. Osoby, które podjęły już decyzję i są zainteresowane pełnieniem funkcji rodziny zastępczej powinny zgłosić się do organizatora pieczy zastępczej, w celu skompletowania wszelkiej niezbędnej dokumentacji i przejścia testów psychologicznych. Trzeb będzie np. pójść do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu uzyskania zaświadczenia o braku przeciwwskazań do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Wstępna akceptacji kandydata umożliwia mu wzięcie udziału w obowiązkowym szkoleniu. Po trzecie - Szkolenie. Następnie kandydaci biorą udział w szkoleniu, którego celem jest wyposażenie przyszłych rodziców zastępczych w podstawową wiedzę i kompetencje niezbędne do pełnienia tej roli. Jednocześnie stanowi on drogę kandydatów do podjęcia ostatecznej decyzji, co do zostania rodziną zastępczą. Szkolenie jest bezpłatne. Równocześnie ze szkoleniem trwa diagnoza psychologiczna kandydatów. Po szkoleniu kandydaci otrzymują zaświadczenie ukończeniu szkolenia. Szkolenie trwa około 11 tygodni. Po czwarte - Kwalifikacja. Na podstawie odbytego szkolenia i diagnozy psychologicznej organizator pieczy zastępczej kwalifikuje danego kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Jest to również moment, w którym kandydaci podejmują ostatecznie decyzję o tym czy chcą zostać rodzina zastępczą. Jeśli obie strony są na tak, to na wniosek kandydata posiadającego świadectwo ukończenia szkolenia organizator rodzinnej pieczy zastępczej wydaje zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia tego szkolenia, spełniania warunków, o których mowa we wspomnianym powyżej art.42, oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej. Rodzina zastępcza jest wpisywana do rejestru zakwalifikowanych rodzin zastępczych i może już spokojnie, albo raczej niespokojnie czekać na swojego podopiecznego. Po piąte - Telefon. To najczęstsza forma, w której rodzina zastępcza dowiaduje się o dziecku, które potrzebuje domu i to najczęściej od ręki. To też ostatnia chwila, w której rodzina zastępcza niezawodowa musi szybko podjąć decyzję, czy wyraża zgodę na przyjęcie dziecka, czy nie. Rodzina zastępcza zawodowa ma obowiązek przyjęcia dziecka o ile łącznie z tym dzieckiem w rodzinie takiej nie przebywa więcej niż 3 dzieci w pieczy zastępczej. Warto wiedzieć: Kodeks Bezpiecznej Opieki w rodzicielstwie zastępczym

Rodzinę zastępczą mogą stworzyć małżonkowie, osoby pozostające w związku nieformalnym lub osoba niepozostająca w żadnym związku. Prawo stawia jednak przed taką osobą szereg wymagań stanowiąc, iż rodzicem zastępczym może zostać osoba, która: daje rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej; nie jest i nie była pozbawiona władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest jej ograniczona ani zawieszona; wypełnia obowiązek alimentacyjny — w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego; nie jest ograniczona w zdolnościach do czynności prawnych; jest zdolna do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej; przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe (dot. -rodziny niezawodowe, zawodowe i RDD) Co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów (wymóg ten dotyczy tylko rodziny zastępczej niezawodowej) zapewnia odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym: rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego posiada świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora pieczy zastępczej (rodziny zawodowe, niezawodowe, rodzinne domy dziecka)

Ponieważ pojawiły się już takie określenia jako rodzina zastępcza spokrewniona, rodzina zastępcza niezawodowa i zawodowa, pora wyjaśnić, iż polskie prawo przewiduje następujące formy rodzin zastępczych: Rodzina zastępcza spokrewniona - mogą nią być dziadkowie lub rodzeństwo dziecka, Rodzina zastępcza niezawodowa - tworzą ją osoby niespokrewnione, lub spokrewnione, ale nie będące dziadkami lub rodzeństwem dziecka czyli np. rodzeństwo rodziców biologicznych dziecka. Taka rodzina może przyjąć w tym samym czasie od 1 do maksymalnie 3 dzieci, a przyjęcie każdego dziecka wymaga jej uprzedniej zgody. W razie konieczności umieszczenia w rodzinie zastępczej rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci. Podstawą umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej niezawodowej jest orzeczenie Sądu. Rodzina zastępcza zawodowa - tworzona przez osoby niespokrewnione. Taka rodzina zawiera z organizatorem pieczy zastępczej tj. Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) umowę i jest zobowiązana do przyjęcia w tym samym czasie max. do 3 dzieci. Taka rodzina otrzymuje wynagrodzenie za swoją pracę. Okres pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych. Pogotowie rodzinne: Rodzina zastępcza zawodowa może również pełnić funkcję pogotowia rodzinnego, w którym dziecko przebywa nie dłużej niż 4 miesiące, (w przypadkach określonych ustawą okres może być przedłużony do 8 miesięcy) i jest przyjmowane: na podstawie orzeczenia sądu; w przypadku gdy dziecko zostało doprowadzone przez Policję lub Straż Graniczną; na wniosek rodziców, dziecka lub innej osoby w przypadku określonym w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego może odmówić, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, przyjęcia dziecka: jeżeli łączna liczba umieszczonych w tej rodzinie dzieci przekroczy 3; powyżej 10. roku życia doprowadzonego przez Policję lub Straż Graniczną. W przypadku przyjęcia dziecka bez orzeczenia sądu, pogotowie rodzinne w ciągu 24 godzin informuje o tym właściwy sąd, starostę oraz ośrodek pomocy społecznej. Rodziny specjalistyczna Rodzina zastępcza zawodowa może też pełnić funkcję rodziny specjalistycznej, w której umieszczane są w szczególności: dzieci posiadające orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności; dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich; małoletnie matki z dziećmi. W rodzinie zastępczej zawodowej specjalistycznej nie można w tym samym czasie umieścić dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i dzieci na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Rodzinny dom dziecka działa na podstawie zawartej z PCPR umowy i ma obowiązek przyjęcia jednocześnie do 8 dzieci. Tu również wypłacane jest wynagrodzenie jak dla rodziny zastępczej zawodowej, a okres prowadzenia rodzinnego domu dziecka wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych.

Pomoc pieniężna przysługująca rodzinie zastępczej Rodzinie zastępczej przysługują comiesięczne środki na pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka w wysokości odpowiedniej do sprawowanej formy opieki tj.: 660 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej; 1000 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka. Ważne! Świadczenie to jest pomniejszane o kwotę nie wyższą niż 50 % dochodu dziecka, który stanowi renta rodzinna, otrzymywane alimenty, uposażenie rodzinne. Przy ustalaniu wysokości świadczenia uwzględnia się niepełnosprawność dziecka oraz niedostosowanie społeczne (dziecko umieszczone w trybie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich) - na rzecz takich dzieci kwota świadczenia jest o 200 zł wyższa. Ponadto rodzinie zastępczej starosta może przyznać: dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6. Do 18. roku życia – raz w roku; świadczenie na pokrycie: - niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka – jednorazowo, -wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ, na jakość sprawowanej opieki – jednorazowo lub okresowo. środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – rodzinie zastępczej niezawodowej i zawodowej; świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego – raz do roku – rodzinie zastępczej zawodowej. Rodziny zastępcze mogą zrezygnować z przysługującej pomocy pieniężnej. W przypadku, gdy rodzina zastępcza nie ponosi kosztów utrzymania dziecka w związku z jego pobytem w domu pomocy społecznej lub innej placówce całodobowej opieki, otrzymuje pomoc pieniężną w wysokości 20% przysługującego jej świadczenia. Wynagrodzenie. Jak każda praca tak i ta oznacza nawiązanie stosunku pracy, w tym przypadku w formie umowy zlecenia. Rodzinie zastępczej zawodowej przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż kwota 2000 zł miesięcznie. Rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż kwota 2600,00 zł miesięcznie. Ustalając wysokość wynagrodzenia, o którym mowa, bierze się pod uwagę w szczególności kwalifikacje, szkolenia i ocenę rodziny zastępczej zawodowej. Rodzina zastępcza lub prowadzący rodzinny dom dziecka jest przygotowywana na przyjęcie dziecka przez organizatora pieczy zastępczej (PCPR) poprzez: udzielenie szczegółowych informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej, w tym informacji o rodzeństwie, oraz zapewnienie, w miarę potrzeby, kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w tej rodzinie lub rodzinnym domu dziecka w terminie nie późniejszym niż 7 dni przed przyjęciem dziecka; przekazanie, nie później niż w dniu poprzedzającym dzień przyjęcia dziecka, następującej dokumentacji: odpisu aktu urodzenia dziecka, a w przypadku sierot lub półsierot — również odpisu aktu zgonu zmarłego rodzica, dokumentacji o stanie zdrowia dziecka, dokumentów szkolnych, w szczególności świadectw szkolnych i kart szczepień, diagnozy psychofizycznej dziecka, w tym dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, udziału w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych oraz konieczności objęcia dziecka pomocą profilaktyczno-wychowawczą lub resocjalizacyjną albo leczeniem i rehabilitacją, planu pracy z rodziną biologiczną przekazanego organizatorowi przez asystenta rodziny. Niezależnie od dokumentacji, o której mowa wyżej, rodzina zastępcza oraz prowadzący rodzinny dom dziecka ma prawo do otrzymania lub wglądu do wszelkiej dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej przyjętego dziecka. W przypadku umieszczenia w rodzinnej pieczy zastępczej dziecka wymagającego natychmiastowej pomocy lub umieszczenia dziecka na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie organizator rodzinnej pieczy zastępczej przekazuje rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka informacje i dokumentacje, o których mowa wyżej, niezwłocznie po przyjęciu dziecka. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej umożliwia rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinny dom dziecka uzyskanie porady w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub w innej poradni specjalistycznej oraz podjęcie specjalistycznej terapii. Pomoc i wsparcie udzielane przez PCPR: pomoc psychologiczna pomoc opiekuna rodziny zastępczej pomoc koordynatora pieczy zastępczej Pomoc i wsparcie udzielane przez Stowarzyszenie: Dla rodziców: grupa wsparcia warsztaty Dla dzieci: pomoc pedagogiczna pomoc psychologa korepetycje pomoc w odrabianiu lekcji spotkania integracyjne